Argentyna od drugiej połowy XIX wieku do wielkiego kryzysu z 1929 roku przeżywała swój złoty czas. Konstytucja z 1853 roku gwarantowała liberalizm gospodarczy. Eksploatowano żyzne gleby, dzięki którym rozwijało się rolnictwo – eksportowano wełnę, zboża czy wołowinę. W tym czasie do Argentyny zjeżdżali imigranci z Europy (ok. 2-3 mln), w tym z Polski. Napływający kapitał brytyjski umożliwił budowę kolei i Argentyna do 1913 roku stała się 10. najbogatszą gospodarką świata pod względem PKB na mieszkańca. Do 1930 poziom zamożności był porównywalny z francuskim czy kanadyjskim.
Upadek
Lata 1930-1989 to czas upadku. Kolejne rządy (w tym administracja Domingo Perona (1946-55) postawiły na protekcjonizm i budowę własnego przemysłu, aby uniezależnić kraj od importu m. in. maszyn zagranicznych. Przekierowanie kapitału z rolnictwa na przemysł sprawiło, że rolnictwo podupadło. Przemysł powstał, jednak nacjonalizacja z połączeniu z korupcją skutkowała powstaniem nieefektywnych i drogich w utrzymaniu przedsiębiorstw.
W latach 1980-2019 inflacja w Argentynie wynosiła średnio ok. 215% rocznie. Jedynie podczas tzw. izby walutowej (kursu sztywnego względem USD) w latach 1991-2001 inflacja spadła do poziomów jednocyfrowych. Jednak utrzymywanie sztywnego kursu peso do dolara amerykańskiego nie było złotym środkiem. Co prawda zmniejszyło inflację, to jednak powodowało chroniczne deficyty handlowe (mocna waluta zabija eksport), w związku z tym, te braki i tak musiały być finansowane długiem zagranicznym.
Bankructwo i kryzys
W grudniu 2001 roku Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) odmówił Argentynie kolejnej transzy pożyczki i kraj ten ogłosił bankructwo na długu zagranicznym o wartości 93 mld USD. Skutkiem tego był kryzys gospodarczy z 2002 roku. PKB spadło o 11%, a bezrobocie wynosiło 20% przy inflacji 26%. Dług publiczny szybko uległ podwojeniu do poziomu 135% PKB. Argentyna aż do 2017 roku została odcięta od rynków międzynarodowych.
Wolnorynkowe reformy prezydenta Mauricio Macri (2015-2019) i wielomiliardowe wsparcie MFW również nie pomogły. Dług publiczny szybko rósł i Argentyna zbankrutowała w 2020 roku. Realne płace spadły w latach 2017-2019 o 20%. Jak się łatwo domyślić, prezydent nie zdobył sympatii Argentyńczyków. Jako przyczynę niepowodzenia reform Macriego wskazuje się brak koordynacji polityki gospodarczej: zbyt wolne reformy fiskalne przy zbyt ambitnej polityce monetarnej i walutowej.
Zmiana władzy, ale bankructwo niezmienne
Od 2019 roku prezydentem jest centrolewicowy Alberto Fernández, który stawia na protekcjonizm, programy socjalne oraz renegocjacje zadłużenia względem wierzycieli zagranicznych. W maju 2022 r. rząd Argentyny ogłosił kolejną niewypłacalność – nie udało się spłacić pożyczki do MFW, po tym jak kraj wydał całe swoje rezerwy walutowe.
Argentyna od 1815 roku bankrutowała 9 razy.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy zasilał ten kraj finansowo 22 razy.
Przyczyny problemów Argentyny:
1. Niska konkurencyjność gospodarki (przeregulowanie).
2. Wysoki poziom korupcji.
3. Słabo zdywersyfikowany eksport (żywność).
4. Nieefektywna polityka fiskalna (szara strefa).
5. Płytki rynek długu w Argentynie – trudno państwu się finansować u inwestorów krajowych.
6. Przyzwolenie na pokrywanie deficytów przez bank centralny (przepis na hiperinflację).
7. Brak zaufania do peso argentyńskiego – przez to „dolaryzacja” gospodarki.
Dane z Argentyny:
Inflacja: 83%
Stopa procentowa 75%.
Dług publiczny do PKB: 80,5%
Dynamika PKB: -9,9% (2021 rok), 10,3% (2022 rok).
Pierwszą część opracowano w znacznej części na podstawie:
Grotte M., (2022). Przyczyny gospodarczych niepowodzeń Argentyny. Obserwator Finansowy.
