Polska
- Sejm uchwalił w piątek ustawę o wsparciu kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Celem ustawy jest wyposażenie uczniów klas IV publicznych i niepublicznych szkół podstawowych w laptopy oraz nauczycieli w bony na zakup laptopa. Zgodnie z ustawą, co roku – począwszy od roku szkolnego 2023/2024 – kolejne roczniki uczniów klas IV szkół podstawowych publicznych i niepublicznych otrzymają bezpłatnie laptopy. Laptop przekazany uczniowi będzie stanowił własność jego rodziców.
- Sejm przegłosował ustawę, zgodnie z którą 14-sta emerytura pozostanie stałym dodatkowym rocznym świadczeniem pieniężnym dla emerytów i rencistów. Teraz przepisy trafią pod obrady Senatu.
- Adam Glapiński: „Po bardzo silnym zacieśnieniu polityki pieniężnej wstrzymaliśmy cykl podwyżek. (…) Co do dalszych decyzji, wszystko zależy od inflacji i koniunktury. Mam nadzieję, że proces dezinflacji będzie postępował i bardzo szybko, jeszcze w IV kwartale możliwe będą obniżki stóp”.
- Badanie CBOS: 32% ankietowanych kobiet w wieku 18-45 lat planuje potomstwo w bliższej lub dalszej perspektywie, natomiast 68% nie ma takich planów. Pary nie chcą w tym momencie decydować się na dziecko z wielu powodów. Biorą pod uwagę m.in. kwestie finansowe, czyli problem z uzyskaniem kredytu i zakupem mieszkania, ale także wysokie ceny najmu.
- Opublikowano „autopoprawkę” o wyprzedzaniu się tirów. Proponowane przepisy zabraniają kierującemu pojazdem o masie całkowitej powyżej 3,5 tony wyprzedzania pojazdu samochodowego na autostradzie i drodze ekspresowej o wyłącznie dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku ruchu, chyba że pojazd ten porusza się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej dla pojazdów ciężarowych obowiązującej na danej drodze.
- Warszawski sąd skazał trzech celebrytów: Janusza Palikota, Kubę Wojewódzkiego i Tomasza Czechowskiego za reklamowanie alkoholu w Internecie.
- Papier toaletowy podrożał o ponad 63% w ujęciu rok do roku (dane z kwietnia). Jednak ma być jeszcze drożej – powodem są unijne przepisy zapobiegające nadmiernej wycince lasów.
Świat
- Prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden i Republikanie w Kongresie osiągnęli w nocy z soboty na niedzielę wstępne porozumienie w sprawie podniesienia limitu zadłużenia rządu USA, które obecnie wynosi 31,4 bln dolarów. W przypadku braku porozumienia rządowi USA po 5 czerwca zabrakłoby środków do planowanych wypłat m.in. do funduszów ubezpieczeń społecznych i ubezpieczeń zdrowotnych dla seniorów (Medicare).
- Valery Tsepkalo (białoruski polityk): Aleksander Łukaszenko po spotkaniu z Władimirem Putinem, trafił w stanie krytycznym do szpitala w Moskwie i przeszedł zabieg transfuzji krwi. Według nieoficjalnych informacji Łukaszenko wrócił jednak do Mińska. Konwój miał być widziany w okolicach rezydencji dyktatora. Paweł Łatuszka (białoruski opozycjonista): Zabiegi pod narkozą w Moskwie są ryzykowne. Można się z nich nie obudzić.
- Turcja: o godz. 8.00 czasu lokalnego (7.00 czasu polskiego) otwarto lokale wyborcze, w których obywatele będą w drugiej turze wyborów prezydenckich głosować na obecnego prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana lub wspieranego przez większość opozycji Kemal Kilicdaroglu. To pierwszy przypadek w historii Turcji, kiedy o wyborze prezydenta zadecyduje druga tura wyborów. Dnia 14 maja Erdogan zdobył 49,5% głosów, jego główny kontrkandydat – 44,9%. Ponad 5% głosów przypadło trzeciemu kandydatowi – Sinanowi Ognanowi, który przed dogrywką udzielił swojego poparcia obecnej głowie państwa. Większość sondaży przeprowadzonych przed turą drugą wskazuje na niedzielną wygraną Erdogana.
- Ukraińska straż graniczna: Rosyjskie siły przeprowadziły w piątek atak chemiczny na odcinku awdijiwskim na wschodzie Ukrainy. Mimo tego udało się odeprzeć szturm. „Amunicję z drażniącym aerozolem wrogie siły zrzucały z dronów. Następnie okupanci przy wsparciu czołgów i wozów bojowych rozpoczęli atak”.
- Lloyd Austin (szef Pentagonu): Kraje zachodnie wspierają militarnie Ukrainę licznymi dostawami broni. Wartość dotychczas przekazanego sprzętu to prawie 65 mld dolarów. To wsparcie jak i zapowiedź szkolenia ukraińskich pilotów na samolotach F-16, które ma się rozpocząć w najbliższych tygodniach, są dowodem na zaangażowanie sojuszników w budowę długoterminowego bezpieczeństwa Ukrainy. „Będziemy wspierać wolną i suwerenną Ukrainę tak długo, jak trzeba”.
- Duma rosyjska przegłosowała nowe przepisy, zgodnie z którymi Rosja będzie odbierać paszporty powołanym do wojska. Jeśli poprawki zostaną ostatecznie przyjęte, po akceptacji wyższej izby parlamentu i podpisie prezydenta, wejdą one w życie po 180 dniach od oficjalnej publikacji.
- Państwa członkowskie UE zgodziły się w czwartek na przedłużenie do czerwca 2024 roku zawieszenia ceł, kontyngentów i środków ochrony handlu na ukraiński eksport do UE, w tym produkty rolne.
- Francja: Rząd zaostrza przepisy, zabraniając lotów krajowych w przypadku alternatywy krótszej niż 2,5 godziny jazdy pociągiem. Przepisy weszły w życie we wtorek.
- Raport „To nie jest Europa”: Niewystarczające ubezpieczenie zdrowotne, bardzo wysokie koszty zakwaterowania w lokalach bez łazienek czy kuchni, odliczane od wynagrodzenia, są codziennością zbieraczy szparagów, warzyw i truskawek w Niemczech. „Nie jest dla mnie jasne, w jaki sposób obliczane jest wynagrodzenie” – potwierdził pochodzący z Gruzji pracownik plantacji Spreewaldbauer Ricken. „Pracujemy od 10 do 12 godzin dziennie, ale płacone mamy tylko za 8” – skarżył się inny z pracowników. Realne pensje są drenowane wysokimi czynszami: na jednej z ankietowanych plantacji za metr kwadratowy mieszania w baraku (bez kuchni ani łazienki) pobierano od pracowników 40 euro. Tymczasem średnia stawka czynszu za metr mieszkania w centrum Monachium to 23 euro.
- Portal Politico: W nadchodzącym tygodniu w Parlamencie Europejskim zostanie poddana pod głosowanie rezolucja, wzywająca do odwołania przewodnictwa Węgier w Radzie UE, które jest rotacyjne i które kraj ten ma objąć w drugiej połowie 2024 r. Jednak ze względów formalnych blokowanie przewodnictwa Węgier będzie trudne.
- „PLOS ONE”: Powszechnie stosowane biodegradowalne tworzywo sztuczne pozostaje niezmienione w środowisku morskim przez co najmniej 14 miesięcy.
- Ambasada Rosji w Norwegii wystąpiła do rządu w Oslo o zgodę na badanie dna morskiego w pobliżu norweskich instalacji naftowych i gazowych. Norweskie MSZ „jest w trakcie rozpatrywania” rosyjskiego wniosku. Według Magne Frostad, eksperta prawa morskiego Norweskiego Uniwersytetu Arktycznego w Tromsoe, dostęp do badań na obszarach morskich reguluje traktat ONZ o prawie morza. „Jednym z powodów odmowy może być wykorzystywanie badań do celów wojskowych. W praktyce może być to trudne do udowodnienia”.
- Times of Israel: Kilkadziesiąt tysięcy Izraelczyków wyszło w sobotę wieczorem na ulice miast w swym kraju, by już 21. tydzień z rzędu zaprotestować przeciwko planowi reformy sądownictwa rządu premiera Benjamina Netanjahu.
- Bank Hiszpanii: Pomimo blisko trzech milionów bezrobotnych w Hiszpanii ponad jedna trzecia firm ma problemy ze znalezieniem pracowników. Setki tysięcy przedsiębiorców skarży się na brak rąk do pracy. Najwięcej wakatów występuje m. in. w handlu, turystyce czy budownictwie.
